Annie Ernaux er ekki minn tasse de thé. Að minnsta kosti ekki þessi eina bók sem hefur komið út á íslensku. Mér sýnist reyndar á lýsingum að aðrar bækur hennar – t.d. Skömmin og Árin – séu mun áhugaverðari en Staðurinn. Það er eitthvað við þessar bækur um stéttaflutninga – höfunda sem alast upp í verkamannastétt en færast upp í menntamannastétt og skrifa um það – sem slær mig alltaf sem svolítið patróníserandi. Einsog fólki sé svo mikið í mun að sýna fram á að nú sé það í „réttri“ stétt – þau hafi fengið að blómstra og verða sín raunverulegu sjálf, fulfill their potential, einsog það heitir hjá amerískum markþjálfum – en foreldrar þeirra og forfeður hafi verið hálfgerðir aumingjar. Þetta eru oft í og með sögur um útvalda – svona fólk sem fæðist í koti en kemur í ljós að er með blátt blóð og neyðist þar með til að fara út í heim að vinna stórvirki og vorkenna öllum sem það „skildi eftir“.
Ég hrökk upp í nótt rétt fyrir 02.00 við að einhver bankaði á útidyrnar. Hvers vegna er það svona óþægilegt að einhver banki um miðja nótt? Ég fór ekki til dyra. Lá bara í rúminu og hlustaði eftir hljóðum en heyrði engin. Fannst einsog þetta hlyti að vera innbrotsþjófur eða ofbeldismaður. Sennilega les maður of mikið af fréttum – eðli málsins samkvæmt fjalla þær aldrei um neitt gott. Í Svíþjóð eru allir morðingjar í gengi en á Íslandi eru allir kynferðisofbeldismenn. Annars staðar eru ýmist stríð eða náttúruhamfarir. Eftir 5-10 mínútur fór ég á kreik. Það var veðurblíða og engin hljóð, sem er sjaldgæft, yfirleitt brakar í húsinu undan minnsta vindi. Líklega hefur mig dreymt bankið en ég man þá ekkert í hvaða samhengi það var.
Ég gat samt ekki sofnað aftur. Teygði mig í bók og las seinni hlutann af annarri stuttri skáldsögu – Ránið á Húnboga Höskuldssyni, alþingismanni, eftir Ófeig Drengsson. Ég hafði aldrei heyrt af henni – kom út 2016. Hún byrjar á svona fororði um að öll líkindi við raunverulegar persónur sé tilviljun og svo heita aðalsöguhetjurnar allar eitthvað í ætt við „Valli í Járnkörlunum“ (sem var í hljómsveitinni Járnkarlarnir) og „Björn Grétar Jakobsson, blaðamaður“ og þær þekkjast allar af barnum „Bjórstofunni“. Að vísu er plottið nógu ósennilegt. Hópur vina er á leiðinni til Suðureyrar til að veiða sel og silung. Einn þeirra er með flugvallarmálið á heilanum. Og þegar þeir rekast á framsóknarþingmann og flugvallarvin, sem ráfar fullur út úr ráðherrabústaðnum, ræna þeir honum og keyra með hann vestur í því augnamiði að fá hann til að senda út fréttatilkynningu um að hann hafi skipt um skoðun – flugvöllurinn verði að fara.
Ég þekki reyndar mann – eða þekkti, hann er látinn – sem flutti vestur eftir að hafa dottið í það í Reykjavík og rankað við sér á Suðureyri, án þess að vita neitt hvar hann var í veröldinni. Svo þetta er ekki alveg fordæmalaust. Sá var að vísu ekki þingmaður. En hann var ekki heldur neinn lassaróni.
Ófeigur Drengsson er annars eitthvert höfundarnafn – viðkomandi finnst hvergi nema sem nafn utan á þessari bók og einni annarri.
Þegar ég var búinn með bókina tók ég svefntöflu og var fljótt sofnaður aftur.
